NOSTALJİ-SONRASI BİR DÜNYADA
NOSTALJİDEN SÖZ AÇMAK
Vehbi BAŞER
Günümüzde popüler “eski güzel günler” retoriği olarak anlaşılsa da, nostalji terimi, uzayan askerlik münasebetiyle yaşanan sıla hasretinin doğurduğu psikopatolojilerin teşhisinde kullanılmak üzere, ilk kez 19. Yüzyılda, psikiyatride ortaya çıkmıştı. Modernliğin hızlı yayılma hamlelerinin başlangıcını oluşturan o dönemde bile, nostalji, mekan-merkezli geleneksel bir deneyim olarak yaşanmaktadır. Evinden yurdundan ayrı kalmanın kimileyin dayanılmaz hale gelen hasreti ile, değişen şiddetlerde yaşanan bu tür nostalji, geri dönünce yerli yerinde bulduklarına kavuşmanın sevinci ve giderek teskiniyle sıhhat bulan melankolik halleri anlatıyordu. Burada, nostaljiye geleneksellik damgasını vuran “yerli yerinde bulduklarına kavuşma” umut ve imkânıdır. Geleneksel insanın sıla özlemi (memleket hasreti), farklı gurbetlerde yaşansa bile, herkesin anlayabileceği, neye karşılık geldiğini öteki geleneksel insanların empati yoluyla kavrayıp hissedebileceği ve dindirmek için bir şeyler yapabileceği (dinlerin “yolda kalmışlara yardım”ı ahlâkî bir ödev gösterdiği dünyayı hatırlayalım), canlı, alenî (tabusal/kişisel/mahrem olmayan), paylaşılabilir, yekpare, kuşatıcı bir “yoksunluk deneyimi” idi. Modernlik, yetkinlikten uzak ve hatta kötülük timsali saydığı şeyleri, en hafifinden ilga ederek (zira devrimlerin ani, kapsamlı ve radikal yıkıcılığı zorunlu bir bileşen değildir) yerine daha iyisini koyabileceğimizi (buna bağlı olarak da özgürlük, ilerleme ve barışa daha fazla yaklaşacağımızı) vaat eden yüzüyle umut parıltısı yaydığı kadar; modern performansın ikame ettikleri bu umudu boşa çıkardığı ölçüde, kaygı ve hayal kırıklığı doğuran yüzüyle, hüsran ve karamsarlık yaymakta; nostalji de, modern Doç. Dr., Balıkesir Üniversitesi, Öğretim Üyesi Muhafazakâr Düşünce / Nostalji
Türkiye’nin yakın tarihini şekillendiren siyasi ve entelektüel şahsiyetler içerisinde Said Halim Paşa önemli ve özel ...
DetaylarŞair ve yazar olarak tanımlanan Sezai Karakoç 22 Ocak 1933 yılında Ergani ilçesi Diyarbakır doğumludur. Babası Yasin Bey olup 1. Dü...
DetaylarProf. Dr. Erol Güngör, Türk düşünce hayatının yirminci yüzyıldaki en etkili isimlerinden biridir. Bir akademisyen, ...
Detaylar